Foredraget vart halde av Rotary-medlem Johan Ottesen, som har skrive om slaget ved Hjørungavåg i boka *The Jomsviking Battle*. Johan Ottesen har presentert ulike teoriar om kvar slaget fann stad og viser til sentrale kjelder som folk har brukt i arbeidet med lokaliseringa. Boka gir lesarane høve til å danne si eiga meining om kvar slaget faktisk skjedde.
Jomsvikingane og deira historie
Jomsvikingane var ein frykta krigarorden med strenge reglar. Medlemmene måtte vere modige, lojale og mellom 18 og 50 år. Dei fekk ikkje vise frykt, måtte hemne urett, og kunne ikkje gifte seg eller stifte familie. Dette gjorde dei til ein svært disiplinert og farleg krigargruppe, kjend og frykta over store område i Norden og Austersjøen. Jomsvikingane er både ei historisk realitet og ein del av sagalitteraturen, og mykje av historia deira er omgjeven av mytar og legender.
Jomsborg – ei mektig festning
Jomsborg var ei legendarisk festning som skal ha lege ved Austersjøen, moglegvis i dagens Polen. Ho var strategisk plassert delvis ute i sjøen og kunne etter segna romme opptil 360 langskip. Dette gjorde Jomsborg til ein formidabel base for vikingtokt og militære operasjonar.
Angrep på Noreg med støtte frå Svein Tjugeskjegg
Den danske kongen Svein Tjugeskjegg gav Jomsvikingane skip for å angripe Noreg rundt år 1000. Dette førte til slaget ved Hjørungavåg i 986, der Jomsvikingane vart slått av Håkon jarl og hans allierte. Nederlaget markerte byrjinga på Jomsvikinganes fall som ei maktfaktor i Norden.
Angrep på Noreg med støtte frå Svein Tjugeskjegg
Den danske kongen Svein Tjugeskjegg gav Jomsvikingane skip for å angripe Noreg rundt år 1000. Dette førte til slaget ved Hjørungavåg i 986, der Jomsvikingane vart slått av Håkon jarl og hans allierte. Nederlaget markerte byrjinga på Jomsvikinganes fall som ei maktfaktor i Norden.
Slaget ved Hjørungavåg
Kjeldene er usikre på kor mange skip og menn som deltok i slaget. Nokre soger nemner at Jomsvikingane stilte med 60 skip, medan Håkon jarl og hans allierte skal ha hatt noko fleire. Det er òg uklart kor mange menn som faktisk kjempa, men slaget var stort og avgjerande.
Slaget var blodig, men nordmennene fekk til slutt overtaket, mykje takka vere ein plutseleg storm som, ifølgje sogene, vart påkalla av Håkon jarl då han ofra sonen sin til gudane. Jomsvikingane vart knuste – mange vart drepne, medan nokre vart tekne til fange og avretta. Sigeren sikra Håkon jarls makt i Noreg og svekka Jomsvikingane som militær styrke.
Soger som *Jomsvikingenes saga* og *Heimskringla* skildrar Jomsvikingane som ein frykta krigarorden og fortel om slaget ved Hjørungavåg med dramatiske element, inkludert mytologi og overnaturlege hendingar.
Det er usikkerheit rundt kor pålitelege sogene er, sidan dei vart skrivne lenge etter hendingane og ofte inneheld overdrivingar. Arkeologiske funn gir få prov på at Jomsborg faktisk eksisterte, noko som gjer historia om Jomsvikingane omdiskutert.
Nokre historikarar meiner Jomsvikingane var ein verkeleg militærgruppe, medan andre hevder at dei er ein mytisk konstruksjon. Slaget ved Hjørungavåg blir rekna som historisk, men detaljane forblir uklåre.
Er du nysgjerrig? Les Johan Ottesen sine teoriar om kvar slaget fann stad – kanskje kjem du fram til at det mest sannsynleg skjedde i Havåg, ei bukt ved øya Hǫð (dagens Hareidlandet)!
Presidenten for Ulstein Rotary Stig Ole Borgundvåg og Rotarymedlem Johan Ottesen med boka The Jomsvik Batlle
Fotograf: Jan Einar Saunes
